Tính axit là gì? Hướng dẫn cách cân bằng axit - kiềm trong cơ thể
Bạn có biết tính axit là gì và cơ thể dư thừa axit thì sẽ như thế nào không? Cùng Fujiion Việt Nam tìm hiểu chi tiết về nguyên nhân hình thành axit, tác hại cùng giải pháp cân bằng axit – kiềm hiệu quả để bảo vệ sức khỏe.
Tính axit là gì?
Tính axit là gì? Về mặt hóa học, tính axit được định nghĩa là tính chất của các chất có khả năng nhường proton (ion H+) hoặc nhận cặp electron trong phản ứng hóa học. Các chất có tính axit thường có độ pH thấp hơn 7 trên thang đo pH từ 0 đến 14.
Trong đời sống hàng ngày, chúng ta tiếp xúc với nhiều chất có tính axit như giấm ăn (axit axetic), nước chanh (axit citric), hay axit trong dạ dày (axit clohidric). Độ mạnh yếu của tính axit được đánh giá thông qua chỉ số pH: càng gần 0 thì tính axit càng mạnh, càng gần 7 thì tính axit càng yếu.
Có hai loại axit chính: axit mạnh và axit yếu. Axit mạnh như HCl (axit clohidric) có khả năng phân ly hoàn toàn trong nước, trong khi axit yếu như CH3COOH (axit axetic) chỉ phân ly một phần. Sự khác biệt này ảnh hưởng trực tiếp đến mức độ axit của dung dịch và tác động của chúng đối với cơ thể người
Tính axit trong cơ thể con người
Cơ thể con người là một hệ thống phức tạp với nhiều dịch thể có độ pH khác nhau. Dạ dày có pH rất thấp (1,5-3,5) để tiêu hóa thực phẩm và tiêu diệt vi khuẩn. Ruột non có pH khoảng 7,5-8,0 để hỗ trợ quá trình hấp thụ dinh dưỡng. Da có pH khoảng 4,5-5,5 để bảo vệ chống lại vi khuẩn có hại..
Cơ thể có khả năng tự điều chỉnh độ pH thông qua các cơ chế phức tạp bao gồm hệ đệm trong máu, hoạt động của phổi và thận. Tuy nhiên, khi lượng axit trong cơ thể vượt quá khả năng điều hòa tự nhiên, tình trạng nhiễm toan (acidosis) sẽ xảy ra, gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe.
Hiểu rõ tính axit là gì, chúng ta sẽ nhận ra tầm quan trọng của việc duy trì cân bằng acid - kiềm trong cơ thể. Sự cân bằng này không chỉ ảnh hưởng đến các phản ứng hóa học trong tế bào mà còn quyết định hiệu quả hoạt động của các enzyme, hệ thống miễn dịch và nhiều chức năng sinh lý khác.
Nguyên nhân hình thành axit trong cơ thể
Nhiều yếu tố trong cuộc sống khiến môi trường bên trong cơ thể bị axit hóa. Dưới đây là những nguyên nhân hình thành axit trong cơ thể được các chuyên gia dinh dưỡng và y học chỉ ra.
1. Chế độ ăn uống không cân bằng
Tiêu thụ quá nhiều thực phẩm có tính axit cao như thịt đỏ, đồ chế biến sẵn, đường tinh luyện, đồ uống có gas, cà phê và rượu bia là nguyên nhân phổ biến nhất. Những thực phẩm này khi được chuyển hóa trong cơ thể sẽ tạo ra nhiều sản phẩm phụ mang tính axit.
2. Căng thẳng thường xuyên
Khi cơ thể ở trạng thái căng thẳng kéo dài, hormone cortisol được tiết ra nhiều hơn, làm tăng tính axit trong máu. Stress mãn tính cũng ảnh hưởng đến khả năng hấp thu dưỡng chất kiềm tính từ thực phẩm.
3. Không vận động hoặc tập thể dục
Thiếu vận động khiến quá trình đào thải CO₂ và acid lactic qua phổi, da và mồ hôi bị hạn chế. Cơ thể không được “giải độc” qua vận động dẫn đến sự tích tụ acid trong mô cơ, làm tăng cảm giác mệt mỏi, đau nhức và giảm sức bền.
4. Uống ít nước trong ngày
Nước là “dung môi sống” giúp thận và gan đào thải acid dư thừa. Khi cơ thể thiếu nước, khả năng lọc máu giảm, dẫn đến tình trạng acid tích tụ trong các cơ quan. Uống đủ nước (1.5–2 lít/ngày) và chọn nguồn nước có tính kiềm nhẹ (pH 8.5–9.0) giúp duy trì cân bằng nội môi tối ưu hơn.
5. Môi trường ô nhiễm
Không khí chứa nhiều bụi mịn, hóa chất, thuốc trừ sâu và chất bảo quản thực phẩm cũng là yếu tố gây acid hóa. Những độc tố này khi hấp thu vào máu sẽ tạo ra phản ứng oxy hóa mạnh, khiến tế bào bị tổn thương. Sinh sống trong môi trường ô nhiễm lâu dài còn liên quan đến sự suy giảm chức năng gan – thận.
Tác hại khi cơ thể dư axit
Môi trường nội mô bị axit hóa trong thời gian dài ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động của các cơ quan trọng yếu trong cơ thể.
1. Suy giảm hệ miễn dịch
Môi trường axit là điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn, virus và nấm phát triển. Khi độ pH máu giảm, bạch cầu hoạt động kém hiệu quả, làm suy yếu khả năng chống chọi với bệnh tật.
2. Mệt mỏi và thiếu năng lượng
Axit dư thừa cản trở quá trình sản xuất ATP – nguồn năng lượng chính của tế bào. Người có cơ thể dư axit thường cảm thấy uể oải, khó tập trung, dễ cáu gắt dù đã nghỉ ngơi đầy đủ. Tình trạng này nếu kéo dài có thể dẫn đến rối loạn chuyển hóa và mất cân bằng hormone.
3. Loãng xương và yếu cơ
Khi nồng độ axit tăng cao, cơ thể phải rút canxi và magie từ xương và cơ để trung hòa. Đây là nguyên nhân khiến xương trở nên giòn, dễ gãy và cơ bắp nhanh mỏi. Một số nghiên cứu dài hạn còn chỉ ra mối liên hệ giữa chế độ ăn acid-forming và nguy cơ loãng xương ở người cao tuổi.
4. Tổn thương thận
Thận là cơ quan chính chịu trách nhiệm lọc và loại bỏ acid từ máu. Khi bị quá tải, chức năng lọc giảm, dẫn đến hình thành sỏi thận hoặc viêm cầu thận. Nếu tình trạng kéo dài, nguy cơ suy thận mạn tính sẽ tăng cao. Việc duy trì độ pH ổn định giúp giảm gánh nặng cho thận và ngăn ngừa bệnh lý nguy hiểm này.
5. Tăng nguy cơ bệnh tim mạch
Acid dư thừa gây tổn thương thành mạch máu, làm tăng khả năng hình thành mảng xơ vữa và huyết khối. Tình trạng này là nguyên nhân của cao huyết áp, nhồi máu cơ tim và đột quỵ.
6. Lão hóa sớm
Môi trường axit thúc đẩy quá trình oxy hóa, khiến tế bào bị tổn thương, da khô sạm, xuất hiện nếp nhăn sớm. Việc bổ sung thực phẩm giàu chất chống oxy hóa như vitamin C, E, và polyphenol từ trái cây giúp trung hòa gốc tự do và làm chậm quá trình lão hóa tự nhiên.
Làm thế nào để cân bằng axit – kiềm trong cơ thể?
Sau khi hiểu tính axit là gì và tác hại của việc dư thừa axit, việc quan trọng tiếp theo là tìm ra giải pháp để cân bằng độ pH trong cơ thể. Dưới đây là những phương pháp hiệu quả đã được chứng minh:
1. Xây dựng chế độ ăn uống hợp lý
Chế độ ăn uống đóng vai trò quyết định trong việc duy trì cân bằng acid-kiềm. Nguyên tắc vàng là tuân theo tỷ lệ 80/20, trong đó 80% thực phẩm trong bữa ăn nên là thực phẩm kiềm và chỉ 20% là thực phẩm có tính axit.
- Tăng thực phẩm kiềm: Rau lá xanh đậm (cải xoăn, rau bina, bông cải), trái cây tươi (dưa hấu, bơ, chuối), củ (khoai lang, cà rốt), hạt chia, hạnh nhân, các loại đậu.
- Hạn chế thực phẩm axit: Giảm thịt đỏ, thịt chế biến sẵn, đồ uống có ga, nước ngọt, cà phê, rượu bia, đường tinh luyện, bột mì trắng, đồ ăn nhanh.
- Lựa chọn thực phẩm chứa protein: Ưu tiên cá béo giàu omega-3, protein thực vật từ đậu lăng, đậu đen. Hạn chế thịt đỏ.
Phương pháp chế biến: Ưu tiên hấp, luộc, nướng thay vì chiên rán. Thực phẩm sống hoặc chế biến ít giữ được nhiều khoáng chất kiềm hơn.
2. Xây dựng thói quen sinh hoạt lành mạnh
Lối sống có ảnh hưởng lớn đến sự cân bằng axit – kiềm trong cơ thể:
- Vận động thường xuyên: Tập thể dục giúp tăng cường tuần hoàn máu, cải thiện chức năng đào thải axit qua da và phổi. Yoga, đi bộ, bơi lội là những hình thức vận động lý tưởng giúp kiềm hóa cơ thể.
- Ngủ đủ giấc: Giấc ngủ chất lượng cũng duy trì cân bằng acid-kiềm. Bạn nên ngủ đủ 7-8 giờ mỗi đêm và đi ngủ trước 11 giờ để tối ưu hóa quá trình giải độc tự nhiên.
- Tránh xa thuốc lá và hạn chế rượu bia: Thuốc lá và rượu tạo ra lượng lớn chất độc acid, gây hại nghiêm trọng cho gan, thận và toàn bộ hệ thống đào thải của cơ thể.
3. Bổ sung nước uống ion kiềm giàu hydrogen
Nước đóng vai trò then chốt trong việc duy trì cân bằng acid-kiềm, chiếm khoảng 70% trọng lượng cơ thể. Tuy nhiên, không phải loại nước nào cũng có tác dụng như nhau trong việc cân bằng pH.
Nước ion kiềm giàu hydrogen từ máy lọc nước điện giải là giải pháp tiên tiến giúp cải thiện cân bằng acid-kiềm một cách tối ưu. Công nghệ điện phân hiện đại tạo ra nguồn nước kiềm tươi chứa các ion hydroxide (OH-) có khả năng trung hòa axit dư thừa trong cơ thể.
Để đạt hiệu quả tốt nhất, nên uống 1,5 - 2 lít nước ion kiềm mỗi ngày, chia đều trong các thời điểm. Bạn có thể tìm hiểu và dựa theo khung giờ vàng uống ion kiềm nước cải thiện sức khỏe toàn diện.
Câu hỏi thường gặp
1. Tính kiềm là gì?
Tính kiềm là đặc tính của các chất hoặc dung dịch có độ pH lớn hơn 7. Chỉ số pH càng cao thì tính kiềm càng mạnh. Chất kiềm thực chất là một loại bazơ có thể hòa tan trong nước, ví dụ như các muối hoặc bazơ của kim loại kiềm hoặc kiềm thổ.
2. Những thực phẩm có tính axit?
- Protein động vật: Thịt đỏ, thịt gia cầm, hải sản, trứng, sản phẩm từ sữa.
- Ngũ cốc tinh luyện: Gạo trắng, bánh mì trắng, mì ống, bánh quy.
- Đồ uống: Cà phê, trà đen, nước ngọt có ga, rượu bia, nước trái cây đóng chai có đường.
- Đường và chất ngọt: Đường trắng, đường nâu, xi-rô ngô, chất tạo ngọt nhân tạo.
- Thực phẩm chế biến: Đồ ăn nhanh, thực phẩm đóng hộp, thịt chế biến, snack.
3. Nước có tính axit không?
Không phải loại nước nào cũng có tính axit. Nước tinh khiết có pH = 7 (trung tính). Nước máy có pH 6,5-8,5. Nước lọc RO thường có pH 5,5-6,5 (hơi axit). Nước ion kiềm từ máy lọc nước điện giải Fujiion có pH 7,5 - 10,5 (kiềm), lý tưởng để cân bằng axit trong cơ thể.
Bài viết trên đã cung cấp thông tin giải thích tính axit là gì và cách cân bằng axit - kiềm trong cơ thể. Duy trì chế độ ăn 80% thực phẩm kiềm kết hợp bổ sung nước ion kiềm giàu hydrogen mỗi ngày sẽ giúp bạn trung hòa lượng axit trong cơ thể. Liên hệ Fujiion Việt Nam để được tư vấn chi tiết về các dòng máy lọc nước ion kiềm phù hợp - cải thiện chất lượng nguồn nước
